Oczywistym jest, iż orzeczenie o obowiązku alimentacyjnym, co do zasady nie jest wydawane raz i na zawsze. W szczególności, kiedy do pierwszego orzeczenia dochodzi w młodym wieku małoletnich, naturalnym jest, iż wraz z upływem czasu, usprawiedliwione potrzeby oraz wszelkie dodatkowe wydatki na dziecko wzrosną. „Zasadą jest, że świadczenia alimentacyjne mają zaspokajać bieżące, usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. W związku z tym w wyroku zasądzającym alimenty sąd określa jedynie wysokość świadczeń (zwykle miesięcznych) i termin uiszczania miesięcznych rat, bez określenia końcowej daty obowiązku alimentacyjnego, i nie dokonuje antycypacji wzrostu lub obniżenia potrzeb uprawnionego na przyszłość czy też zmiany możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.” (zob. A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 138). Z natury rzeczy zakres usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, w szczególności gdy jest on małoletni, zmienia się wraz z upływem czasu. Zmiana zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego stanowi jedną z istotnych okoliczności z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (zob. SN z 19.07.1974 r., II CO 9/74).

Zatem, co zrobić w sytuacji, gdy drugi z rodziców tego nie rozumie bądź nie akceptuje. Czy, mimo prawomocnego orzeczenia o wysokości obowiązku alimentacyjnego, jesteśmy w stanie w jakikolwiek sposób interweniować? Odpowiedz brzmi tak.

Gdy tylko rodzic, przy którym orzeczone jest miejsce zamieszkania małoletnich i który na co dzień sprawuje nad nimi przeważającą opiekę zauważy, iż z biegiem lat potrzeby małoletnich systematycznie wzrastają, może złożyć do właściwego Sądu pozew o podwyższenie alimentów. 

Aby zatem istniała realna przesłanka, przemawiająca za zmianą dotychczas obowiązującego orzeczenia alimentacyjnego, konieczny jest wyczerpujące wykazanie zaistnienia nadzwyczajnej zmiany stosunków. Innymi słowy, rodzic reprezentujący małoletniego w postępowaniu  o zmianę orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego winien w sposób wyczerpujący przedstawić wzrost kosztów utrzymania dziecka wraz ze wskazaniem jego nowych zainteresowań, zajęć pozalekcyjnych czy konieczności podjęcia określonego leczenia.

Co więcej warto zauważyć, iż również znaczne poprawienie się sytuacji materialnej rodzica zobowiązanego, może stanowić przesłankę do dochodzenia podwyższenia kwoty zasądzonych alimentów. Bowiem, gdy wzrost zarobków zobowiązanego jest silnie skorelowany ze wzrostem potrzeb małoletniego, stanowi to wystarczającą i istotną zmianę stosunków i może być podstawą do złożenia pozwu. Małoletni mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, nawet jeśli nie żyją z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym (zob. A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 138).

Na marginesie należy również dodać, iż obok wskazanych powyżej przesłanek dla uznania kluczowej zmiany stosunków, istotne znaczenie ma również zmiana siły nabywczej pieniądza, tj. wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych. Zgodnie z przyjętym w  orzecznictwie stanowiskiem, nagła i istotna zmiana siły nabywczej pieniądza, która nastąpiła po powstaniu zobowiązania alimentacyjnego, uzasadnia żądanie zmiany orzeczenia alimentacyjnego na podstawie art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zob. A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 138).

Sumując, należy dodatkowo zauważyć, iż złożenie pozwu o podwyższenie obowiązku alimentacyjnego, wolne jest od wszelkich opłat sądowych. 

Autor: adw. Joanna Juńczyk – Smok

​