Jeśli w Twoim małżeństwie panuje ustrój wspólności majątkowej, a w Polsce taki ustrój panuje w większości małżeństw, to oprócz Twojego majątku osobistego, istnieje też majątek wspólny.

W skład majątku wspólnego wchodzi wszystko to, co wspólnie z małżonkiem lub samodzielnie nabyłeś po ślubie, czyli np.:

• mieszkanie,
• dom,
• samochody, sprzęty,
• udziały,
• akcje,
• inne instrumenty finansowe,
• przedsiębiorstwo – jeżeli Twoja firma została założona w trakcie trwania małżeństwa,
• wszystkie zyski również stanowią dochód wchodzący w skład majątku wspólnego,
• wszystko, co zostanie zakupione z zysku firmy, staje się składnikiem majątku wspólnego,
• składki emerytalne.

Może się zdarzyć, iż wprawdzie nabywacie coś w trakcie trwania małżeństwa, niemniej przy zawieraniu umowy zgodnie ustalacie, że np. kupowane mieszkanie wejdzie tylko do majątku osobistego jednego z was.

Majątek wspólny ma to do siebie, że jakkolwiek należy on do dwóch osób, to nie jest tak, że macie w nim odrębne udziały wynoszące po jednej drugiej. Majątek wspólny to taki rodzaj masy majątkowej, która nie może być podzielona w trakcie trwania wspólności ustawowej.

Do majątku wspólnego nie wchodzą przykładowo:

• przedmioty majątkowe kupione przez Ciebie przed ślubem,
• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom; przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego
  z małżonków;
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej oraz wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków (ale już pobrane wynagrodzenie wchodzi do majątku wspólnego).

Podział majątku nie jest możliwy w trakcie trwania wspólności majątkowej, co oznacza, że do podziału konieczne jest uprzednie zniesienie wspólności. Nie znaczy to jednak, że do podziału majątku wspólnego nie może dojść w trakcie trwania małżeństwa.  

Dochodzi do tego w kilku sytuacjach:

• poprzez zawarcie umowy o ustanowieniu rozdzielności majątkowej (zawarcie takiej umowy możliwe jest w trakcie trwania małżeństwa, nawet w trakcie trwania postępowania rozwodowego czy o separację),
• w wyniku wydania orzeczenia o rozwodzie,
• w wyniku wydania orzeczenia o separacji,
• w wyniku ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd (wydanie takiego orzeczenia jest możliwe w trakcie trwania małżeństwa, nawet w trakcie trwania postępowania rozwodowego czy o separację),
• w wyniku wydania orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu jednego z małżonków,
• w wyniku wydania orzeczenia o upadłości jednego z małżonków.

Domniemywa się, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. Tylko z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Są dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku i muszą być one spełnione łącznie:

• muszą istnieć ważne powody do ustalenia nierównych udziałów oraz
• musi zostać ustalony zróżnicowany stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego.

Ustalenie obu tych przesłanek wiąże się z różnorakimi trudnościami, jako że z żadnego przepisu nie wynika ani co to są „ważne powody” ani też „zróżnicowany stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego”. Kwestie te są oceniane przez sąd indywidualnie w kontekście każdej sprawy. W oparciu o dotychczasowe orzecznictwo sądów rozpatrujących podobne sprawy można na przykład wskazać, że ważnym powodem jest rażące lub uporczywe naruszanie przez jednego z małżonków obowiązków wobec rodziny. Może nim być również długotrwała separacja zawiniona przez danego małżonka. Jeśli chodzi o stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego, to dla jego oceny znaczenie ma nie tylko działanie prowadzące do powiększenia majątku wspólnego, ale także wszystkie okoliczności dotyczące starań małżonka w zakresie ciążących na nim obowiązków w stosunku do rodziny, którą małżonkowie założyli. Ocena dokonana przez sąd nie może sprowadzać się wyłącznie do czysto ekonomicznych obliczeń np. dotyczących wysokości dochodów w trakcie trwania małżeństwa. Dlatego w podobnych sprawach nasi specjaliści z zakresu prawa rodzinnego kładą nacisk na wysłuchanie Twojej historii, Twojej opowieści. Każdy szczegół może okazać się decydujący dla rozwiązania sprawy w sposób satysfakcjonujący dla Ciebie, o czym Ty – jako osoba zaangażowana emocjonalnie w całą sprawę – możesz sobie nawet nie zdawać sprawy. Naszą rolą jest zgromadzić materiał dowodowy, który będzie miał decydujące znaczenie dla sprawy oraz przedstawić Tobie możliwe rozwiązania zaistniałego sporu. Możliwości w zakresie podziału majątku są bowiem różne.

Niezależnie, jaki tryb podziału wybierzesz, majątek może zostać podzielony w następujący sposób:

• poszczególne rzeczy i prawa wchodzące w skład majątku wspólnego przyporządkowuje się każdemu z małżonków np. żona otrzymuje dom, a mąż mieszkanie, oszczędnościami dzielicie się po połowie,
• jeden z małżonków otrzymuje na swoją wyłączną własność jakiś składnik majątku, ale musi spłacić drugiego – np. żona otrzymuje na wyłączną własność dom, ale spłaca mężowi połowę wartości domu,
• możecie też sprzedać wszystko i podzielić się uzyskanymi pieniędzmi.

To przykładowe formy podziału, albowiem konfiguracji jest wiele i jeśli tylko będziesz w stanie się porozumieć z drugą stroną, wówczas możecie dowolnie ukształtować sposób podziału. W zależności od tego, majątek można podzielić w następującym trybie:

• jeśli dzielicie majątek, w którego skład nie wchodzą składniki, których zbywanie wymaga zachowania szczególnej formy, to możecie spisać zwykłe porozumienie,
• jeśli w skład majątku wchodzi na przykład nieruchomość, to musicie podziału dokonać u notariusza, bo tego wymaga obrót między innymi nieruchomościami,
• jeśli jesteś skonfliktowany z drugą stroną i nie możecie dojść do porozumienia, podziału można dokonać w sądzie.

Specjaliści z prawa rodzinnego z Kancelarii Prawnej Smok towarzyszyli klientom przy podziale majątków zarówno przed sądem jak i w trybie polubownym, proponując różne rozwiązania i różne konfiguracje. W naszej pracy kierujemy się przeświadczeniem, że to Twoje cele i priorytety są ważne, dlatego słuchamy Ciebie i Twoich potrzeb, a potem wspólnie z Tobą wybieramy cel i strategię jak go osiągnąć.

Sprawy o podział majątku, niezależnie od tego, czy zakończone podziałem u notariusza czy też w sądzie, to zwykle skomplikowane sprawy, które bardzo często wiążą się z dużymi emocjami. Już chociażby z tego powodu, zajmując się taką sprawą, warto skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego specjalizującego się w sprawach o podział majątku. Musisz zdawać sobie sprawę również z tego, że sprawy takie bardzo często wymagają kompleksowego podejścia z uwzględnieniem wszystkich rozliczeń pomiędzy małżonkami, nie tylko obejmujących majątek wspólny, ale na przykład także ewentualne nakłady poczynione pomiędzy majątkami osobistymi małżonków, a majątkiem wspólnym. Zaniechanie uwzględnienia tego rodzaju roszczeń w postępowaniu o podział majątku może Cię ich pozbawić.

Czym są nakłady? W uproszczeniu, są to przesunięcia majątkowe różnego rodzaju. W kontekście nakładów mogą być rozpatrywane na przykład środki, które w trakcie małżeństwa były wydatkowane na remont domu należącego tylko do jednego małżonka albo pieniądze, które odziedziczyłeś, a które zostały wydatkowane na zakup wspólnego mieszkania. W tym samym kontekście należy myśleć na przykład o dochodach z wynajmu wspólnego mieszkania. Przykładów nakładów jest sporo. Adwokat lub radca prawny, który takich spraw obsługiwał już wiele wie, jakie pytania należy zadać Tobie i innym osobom zaangażowanym w sprawę, żeby Twój problem rozwiązać kompleksowo, zabezpieczając przy tym Twoje interesy. Z wielu bowiem aspektów i możliwych rozwiązań możesz po prostu nie zdawać sobie sprawy.

Adwokaci i radcowie prawni z Kancelarii Prawnej Smok, specjalizują się w sprawach rodzinnych, w tym w sprawach o podział majątku. Mamy wieloletnie doświadczenie w kompleksowej pomocy rozwiązywaniu na rzecz naszych klientów problemów z zakresu prawa rodzinnego. Zdajemy sobie sprawę z tego, że kwestie te są skomplikowane, w szczególności dla Ciebie, dlatego w naszej ocenie, pomoc specjalisty w sprawach rodzinnych, w tym w sprawach o podział majątku jest nieodzowna. Zdajemy sobie również sprawę z tego, z jakimi kosztami emocjonalnymi dla Ciebie i Twojej rodziny wiążą się tego typu sprawy, nasi specjaliści na pierwszym spotkaniu chcą więc usłyszeć Twoją historię i dowiedzieć się, jakie są twoje cele i priorytety. To Twoje interesy są dla nas ważne, niezależnie od tego, jak je postrzegasz. Dlatego dołożymy najwyższej staranności, aby wypracować lub wywalczyć rozwiązanie całej sytuacji, które będzie dla Ciebie najbardziej satysfakcjonujące.