Organy skarbowe zazwyczaj rutynowo podchodzą do wykrywanych nieprawidłowości w deklaracjach podatkowych. Zwykle zakładają, że nie są one efektem zwykłej pomyłki, a celowego działania. Skutkiem tego założenia jest dążenie do ukarania sprawcy za wszelką cenę. Problem z punktu widzenia prokuratury polega na tym, że przestępstwa takie przedawniają się dość szybko. Zawiłość prawa karnego skarbowego pozwala im jednak na stawianie zarzutów dotyczących czynów poprzedzających złożenie deklaracji. W ten sposób przedsiębiorcy stają się podejrzani o posługiwanie się nierzetelną fakturą VAT lub nierzetelne prowadzenie ksiąg. Jak się przed tym bronić?
Czym jest nierzetelna faktura VAT?
Nierzetelna faktura VAT to faktura, która poświadcza przynajmniej jedną nieprawdziwą okoliczność, która jest istotna punktu widzenia obowiązku podatkowego. Faktura może zostać uznana za nierzetelną z wielu powodów. W praktyce jednak najczęściej dochodzi do sytuacji, gdzie:
- wartość usługi jest zawyżona;
- ilość dostarczonego towaru jest zawyżona;
- jakość dostarczonego towaru jest zawyżona;
- dostarczony towar lub usługa nie zgadza się z opisem na fakturze;
- dostawa miała miejsce winnym okresie rozliczeniowym;
- wystawca lub odbiorca faktury nie był rzeczywiście stroną umowy.
Organy ścigania uważają za nierzetelne faktury VAT także tzw. puste faktury. Są to dokumenty, które nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Oznacza to, że obrót towarami lub usługami miał miejsce tylko na papierze.
Na czym polega nierzetelne prowadzenie ksiąg podatkowych?
Nie każdy błąd zawarty w księgach rachunkowych należy utożsamiać z nierzetelnym ich prowadzeniem w rozumieniu prawa karnego. Szczególnie, nie będzie czynem zabronionym dokonanie błędnych księgowań spowodowanych rozbieżnością w interpretacji przepisów podatkowych, zdarzeniami losowymi czy też omyłkami pisarskimi.
Nierzetelne prowadzenie ksiąg podatkowych polega na świadomym ujmowaniu w nich nierzetelnych dokumentów oraz uwzględnianiu nieprawdziwych okoliczności. Z praktycznego punktu widzenia, niezwykle istotne są zasady rachunkowości przyjęte w danym przedsiębiorstwie. Jeżeli osoba odpowiedzialna za prowadzenie ksiąg, np. główna księgowa nie ma możliwości zweryfikowania, czy dana faktura jest rzetelna, czy też nie, to nie może ona popełnić czynu zabronionego. Pamiętaj, że nieświadome ujęcie nierzetelnej faktury w księgach nie stanowi przestępstwa skarbowego. Niestety, w praktyce osobą, która będzie musiała wykazać tę nieświadomość jesteś Ty, ponieważ organy ścigania niemal automatycznie założą, że o wszystkim wiedziałeś.
Kiedy stawiane są zarzuty z art. 61 k.k.s i 62 §2 k.k.s.?
Przestępstwo skarbowe z art. 61 Kodeksu karnego skarbowego, polega na nierzetelnym prowadzeniu ksiąg rachunkowych. Z kolei art. 62 §2 Kodeksu karnego skarbowego dotyczy posługiwania się nierzetelną fakturą VAT lub nierzetelnym rachunkiem. Wskazane powyżej przepisy rzadko bywają przedmiotem odrębnych zarzutów formułowanych przez oskarżyciela publicznego. Najczęściej, wymieniane są one obok innych, zwłaszcza oszustw podatkowych, o których mowa w art. 56 i 76 Kodeksu karnego skarbowego. Naturalnym jest przecież, że składanie nierzetelnych deklaracji podatkowych poprzedzone jest nierzetelnym prowadzeniem ksiąg i wymaga posłużenia się nierzetelną fakturą.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których menagerom stawia się pojedynczy zarzut, posługiwania się nierzetelną fakturą VAT lub nierzetelnego prowadzenia ksiąg. Dzieje się tak najczęściej w przypadku czynów, do których doszło ponad pięć lat temu. Wynika to z tego, że przestępstwo polegające na złożeniu nierzetelnej deklaracji ma znacznie krótszy termin przedawnienia niż opisywane czyny. Organy ścigania poszukują więc w tych zarzutach sposobu na ukaranie sprawców przedawnionych przestępstw skarbowych.
Kiedy przedawnia się przestępstwo nierzetelnie prowadzonych ksiąg i posługiwania się nierzetelną fakturą?
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, przestępstwo skarbowe polegające na nierzetelnym prowadzeniu ksiąg przedawnia się z upływem 5 lat od popełnienia czynu zabronionego, a posługiwanie się nierzetelną fakturą po upływie aż 10 lat. Dodatkowo, jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, to okresy przedawnienia wydłużają się dwukrotnie.
Musisz jednak wiedzieć, że przepisy dotyczące przedawnienia zmieniały się kilkukrotnie na przestrzeni ostatnich lat, a wcześniej obowiązujące były dla Ciebie korzystniejsze. Zastosowanie w sprawie znajdą natomiast te, które obowiązywały w dacie czynu zabronionego. Z tego też względu warto, abyś skontaktował się z doświadczonym specjalistą z prawa karnego skarbowego i sprawdził ten wątek sprawy. Być może okres przedawnienia już nastąpił, albo nastąpi wkrótce.
Kto może ponieść odpowiedzialność za posługiwanie się nierzetelna fakturą i nierzetelne prowadzenie ksiąg?
Sprawcą obu tych przestępstw może być przede wszystkim każdy, kto został zobowiązany do prowadzenia ksiąg. Dodatkowo, przestępstwo to może popełnić osoba, której powierzono usługowe prowadzenie ksiąg, ale także osoba, która choć nie posiada do tego uprawnień, faktycznie je prowadzi. W praktyce oznacza to, że sprawcami może być:
• jednoosobowy przedsiębiorca,
• wspólnicy spółki osobowej,
• członek zarządu spółki kapitałowej,
• dyrektorzy finansowi,
• wewnętrzni i zewnętrzni księgowi,
• członek rodziny przedsiębiorcy, pomagający w prowadzeniu ksiąg rachunkowych.
Co grozi za nierzetelne prowadzenie ksiąg i posługiwanie się nierzetelną fakturą?
Nierzetelne prowadzenie ksiąg zagrożone jest karą grzywny, natomiast posługiwanie się nierzetelną fakturą VAT karą grzywny, karą pozbawienia wolności od roku do 5 lat albo obiema tymi karami łącznie. W praktyce, nierzetelne prowadzenie ksiąg spowodowane jest najczęściej posługiwaniem się nierzetelną fakturą. Oznacza to, że w zdecydowanej większości przypadków, organy ścigania mogą domagać się orzeczenia kary pozbawienia wolności.
Jak Kancelaria Prawna Smok może Ci pomóc w obronie przed zarzutem nierzetelnego prowadzenia ksiąg lub posługiwania się nierzetelną fakturą VAT?
Kancelaria Prawna Smok to zespół adwokatów i radców prawnych dbających o Twój spokój i bezpieczeństwo Twojego biznesu. Naszą działalność oparliśmy o sprzeciwienie się praktykom organów ścigania podchodzących do każdej sprawy jak do setek innych. W naszym słowniku nie znajdziesz pojęcia „rutyny”. Doskonale zdajamy sobie sprawę, że nie ma dwóch identycznych spraw i każda z nich wymaga indywidualnego podejścia.
Sprawy dotyczące nierzetelnego prowadzenia ksiąg lub posługiwania się nierzetelną fakturą VAT są jednym z przykładów, gdzie to indywidualne podejście jest szczególnie ważne. Współpraca z Kancelarią Prawną Smok rozpoczyna się od spotkania z naszym specjalistą z prawa karnego skarbowego, którego zadaniem jest poznanie Twojej historii oraz Twoich oczekiwań. Powierzając nam swoją sprawę, zyskasz dedykowanego adwokata lub radcę prawnego, który zrobi wszystko, co w jego mocy, aby sprostać Twoim wymaganiom. Jeżeli szanse powodzenia uznamy za małe, w porozumieniu z Tobą przyjmiemy nowy realny cel, do którego będziemy dążyć.