Przestępstwo przywłaszczenia polega na rozporządzaniu cudzą rzeczą jak własną. Sprawca przestępstwa przywłaszczenia podejmuje działania mające na celu włączenie cudzego majątku do własnego. W odróżnieniu od kradzieży, w przypadku przywłaszczenia, nie występuje jednak element zaboru cudzego mienia. W praktyce oznacza to, że przedmiotem przywłaszczenia mogą być tylko przedmioty, które sprawca wcześniej objął we władanie w sposób legalny.

Przedmiotem przestępstwa przywłaszczenia może być zarówno rzecz ruchoma, jak i prawo majątkowe. W praktyce, najczęściej dochodzi do przywłaszczenia pieniędzy, samochodu, telefonu, komputera czy dokumentów. Z orzecznictwa sądowego wynika, że przedmiotem przywłaszczenia może być nawet prawo własności nieruchomości. Zatem pomimo, że art. 284 Kodeksu karnego stanowi o ruchomościach i prawach majątkowych, to przedmiotem przywłaszczenia może być także nieruchomość.

Sprzeniewierzenie to typ kwalifikowany przestępstwa przywłaszczenia. Polega ono na tym, że sprawca dopuszcza się przywłaszczenia rzeczy, która wcześniej została mu powierzona do korzystania z zastrzeżeniem zwrotu w przyszłości. Podstawą powierzenia najczęściej bywa:

• Umowa najmu,
• Umowa dzierżawy,
• Umowa leasingu,
• Umowa przechowania,
• Umowa użyczenia,
• Umowa przechowania.

Jeżeli zatem wejdziesz w posiadanie rzeczy na skutek jednej z powyższych umów, a następnie rozporządzisz nią jak właściciel, to popełniasz przestępstwo sprzeniewierzenia. Przyjmuje się, że ten typ czynu zabronionego ma większą społeczną szkodliwość, niż typowe przywłaszczenie, ponieważ sprawca nie tylko przekracza swoje uprawnienia do rozporządzania rzeczą, ale nadto nadużywa zaufania podmiotu powierzającego swój majątek.

Istota przywłaszczenia mienia polega na tym, że sprawca przestępstwa zamierza definitywnie włączyć dany składnik do własnego majątku. Jeżeli zatem domniemany sprawca przedstawia propozycje polubownego zakończenia sporu, w szczególności wzywa do odbioru rzeczy, albo wskazuje uzasadnione warunki jej wydania, nie sposób uznać że popełnia przestępstwo.

Jedną z najczęstszych linii obrony sprawców przestępstwa przywłaszczenia jest powoływanie się na chęć oddania rzeczy pod określonymi warunkami. Niestety dla nich, częstokroć stawiane przez nich warunki, nie mają żadnego oparcia w prawie. W konsekwencji, ich zachowanie należy uznać nie dość za przywłaszczenie, to jeszcze za bezprawny szantaż.

Przestępstwo przywłaszczenia, co do zasady jest ścigane z urzędu. Oznacza to, że organy ścigania wydadzą postanowienie o wszczęciu postępowania karnego, gdy tylko dowiedzą się o możliwości popełnienia przestępstwa. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy pokrzywdzonym jest osoba najbliższa wobec domniemanego sprawcy – w takim przypadku wszczęcie postepowania wymaga formalnego złożenia przez nią wniosku o ściganie.

W realiach biznesowych, gdy pokrzywdzonym jest spółka, bez znaczenia pozostają relacje rodzinne pomiędzy wspólnikami czy też zarządem. Jeżeli doszło do przywłaszczenia rzeczy ruchomych lub praw majątkowych spółki, ściganie sprawcy nie jest zależne od wniosku pokrzywdzonego. Dlatego też, składając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa należy pamiętać, że rozpędzonej machiny wymiaru sprawiedliwości nie sposób zatrzymać, nawet jeżeli sprawca finalnie odda przywłaszczoną rzecz.

Przestępstwo przywłaszczenia zagrożone jest kara pozbawienia wolności do lat trzech. Za wspomniany typ kwalifikowany, a więc sprzeniewierzenie grozi tymczasem kara pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu. Podobnie jak w przypadku oszustwa, ustawodawca przewidział znacznie surowsze kary dla sprawców przywłaszczenia wartościowego mienia. Kodeks karny zawiera łącznie cztery progi karalności:

• Wartość mienia do 200.000 złotych – kary opisane powyżej,
• Mienie o wartości powyżej 200.000 złotych, ale niższej niż 5.000.000 złotych – kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności,
• Mienie o wartości powyżej 5.000.000 złotych, ale niższej niż 10.000.000 złotych – kara od 3 lat do 20 lat pozbawienia wolności,
• Mienie o wartości powyżej 10.000.000 złotych – kara od 5 lat do 25 lat pozbawienia wolności.

Przepisy Kodeksu karnego przewidują także typ uprzywilejowany przestępstwa przywłaszczenia. Jeżeli uda Ci się przekonać sąd, że zaistniała sytuacja mieści się w pojęciu wypadku mniejszej wagi, zagrożenie ustawowe będzie znacznie mniejsze. W takich przypadkach możesz liczyć na niski wymiar kary tj. grzywnę, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do roku.

Okresy przedawnień czynów zabronionych uzależnione są od grożącej za ich popełnienie kary. Biorąc pod uwagę wysokość kary grożącej za podstawowy typ przywłaszczenia, okres przedawnienia wynosić będzie 10 lat. Przedawnienie przestępstwa sprzeniewierzenia wynosi natomiast już 15 lat. Najdłuższy okres przedawnienia dotyczy dwóch najwyższych progów kwotowych – jeżeli sprawca dopuścił się przywłaszczenia lub sprzeniewierzenia co do mienia o wartości powyżej 5.000.000 złotych, to jego czyn przedawni się aż po 20 latach.

Jeżeli natomiast, w okresie przedawnienia, organy ścigania dowiedzą się o możliwości popełnienia przestępstwa i zostanie wszczęte postępowanie karne, wskazane powyżej okresy ulegną wydłużeniu o kolejne 10 lat.

Adwokaci i radcowie prawni, działający w ramach Kancelarii Prawnej Smok to specjaliści z zakresu prawa karnego gospodarczego. Wiedzę z zakresu prawa karnego i doświadczenie wyniesione z prowadzonych postępowań karnych, łączymy z praktyczną znajomością biznesu, co pozwala nam na kompleksowe świadczenie usług dla menagerów i przedsiębiorców.

Kancelaria Prawna Smok od kilkunastu lat zapewnia wsparcie dla menagerów w podejmowaniu codziennych decyzji biznesowych. Lata obserwacji utwierdziły nas w przekonaniu, że, choć prowadzone przez nas sprawy mogą wyglądać na pierwszy rzut oka podobnie do siebie, to każda z nich jest z jakiegoś powodu wyjątkowa. To dlatego nasi eksperci z zakresu prawa karnego gospodarczego do każdej sprawy podchodzą indywidualnie, wyrzucając ze swojego słownika pojęcie rutyny.

Na pierwszym miejscu stawiamy Ciebie i przedstawioną przez Ciebie historię. Bez wysłuchania przebiegu zdarzeń z Twojej perspektywy i poznania Twoich oczekiwań, nie jesteśmy w stanie skutecznie prowadzić sprawy. Po wysłuchaniu Ciebie, opracujemy strategię postępowania i niezwłocznie przystąpimy do działania w sprawie.

Reprezentujemy pokrzywdzonych przestępstwem przywłaszczenia. Współpracę z pokrzywdzonymi rozpoczynamy od ustalenia priorytetów, którymi najczęściej jest ukaranie sprawcy lub uzyskanie odszkodowania. W sprawach leżących na pograniczu prawa karnego i prawa gospodarczego, inicjatywa dowodowa pokrzywdzonych jest niezwykle ważna. Organy ścigania często oczekują podpowiedzi pokrzywdzonych gdzie i czego szukać. Z tego względu, wstępne zgromadzenie dowodów i dokładne opisanie sprawy w zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa bywa kluczowe dla losów całego postępowania karnego. Specjaliści Kancelarii Prawnej Smok z zakresu prawa karnego gospodarczego zapewnią Ci wsparcie od pierwszej porady prawnej do prawomocnego zakończenia postepowania.

Kancelaria Prawna Smok broni również niesłusznie oskarżonych menagerów. Zdajemy sobie doskonale sprawę, że bezpodstawne zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstw to nieodłączny element sporów korporacyjnych. Jesteśmy świadomi, że takie pomówienia mogą zniszczyć Twój biznes, Twoje dobre imię, a nawet Twoją rodzinę. W przypadku nieuczciwej konkurencji nie możesz pozostać biernym – potrzebujesz wsparcia adwokata lub radcy prawnego, który w pełni zaangażuje się w Twoją sprawę. Decydując się na wybór Kancelarii Prawnej Smok zyskasz dedykowanego prawnika, który będzie aktywnie pełnił funkcję Twojego obrońcy przez całe postępowanie.