Kodeks karny zawiera dwa podstawowe rodzaje przestępstw przetargowych:

• zakłócanie przetargu,
• zmowa przetargowa.

Zakłócanie przetargu może przyjąć formę jego utrudniania albo udaremniania. Przez utrudnianie rozumiane jest negatywne wpływanie na przebieg lub wynik przetargu. Udaremnianiem jest natomiast zachowanie zmierzające do uniemożliwienia odbycia się postępowania przetargowego.

Kluczowym elementem zmowy przetargowej jest nielegalne wejście w porozumienie z inną osobą. Może ono zostać zastąpione przez przekazywanie, czy też rozpowszechnianie informacji lub wręcz przeciwnie, przez przemilczenie istotnych kwestii. Sprawca, decydując się na takie kroki, musi działać w celu wywarcia bezprawnego wpływu na wynik przetargu, przy czym bez znaczenia pozostaje czy przetarg już trwa czy dopiero jest przygotowywany.

Przestępstwo zmowy przetargowej polega na działaniu na szkodę interesu publicznego, albo interesu właściciela mienia, osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest lub ma być dokonywany bądź prowadzącej postępowanie. Czyn ten ma charakter formalny, a więc bezskutkowy. Organy ścigania nie muszą zatem wykazywać, że wskutek działania sprawcy doszło do szkody. Wystarczające będzie, jeżeli udowodnią, że sprawca działał na szkodę przynajmniej jednej z tych osób.

Jeszcze do niedawna przestępstwa przetargowe, w tym zmowa przetargowa dotyczyły wyłącznie przetargów publicznych. Od października 2023 roku przepis art. 305 Kodeksu karnego obejmuje:

• wszystkie tryby postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w szczególności negocjacje bez ogłoszenia oraz zamówienia z wolnej ręki,
• każdy etap postępowania przetargowego począwszy od jego przygotowania, przez trwający przetarg, po aukcję i postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego,
• przetargi prywatne, nie podlegające pod przepisy prawa zamówień publicznych.

Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie dwóch różnych trybów ścigania przestępstwa zmowy przetargowej, w zależności od tego, czy pokrzywdzonym jest podmiot prywatny czy też publiczny. Zgodnie z zasadą ogólną, ściganie sprawcy czynu zabronionego jest uzależnione od złożenia przez pokrzywdzonego stosownego wniosku. Jeżeli jednak pokrzywdzonym jest Skarb Państwa, albo przedmiot przetargu jest chociaż częściowo finansowany ze środków publicznych, to ściganie następuje z urzędu.

Przepisy Kodeksu karnego pozwalają uczestnikom zmowy przetargowej na uniknięcie odpowiedzialności za popełniony czyn zabroniony lub przynajmniej jej zminimalizowanie. Nawet jeżeli wziąłeś udział w takim nielegalnym porozumieniu, nie będziesz podlegał karze, jeżeli zawiadomisz organy ścigania o popełnionym przestępstwie i ujawnisz wszystkie istotne okoliczności, w tym zwłaszcza pozostałe osoby biorące udział w zmowie. Taka możliwość została przewidziana dla osób, które powiadomiły organy ścigania w momencie, gdy te o zmowie przetargowej jeszcze nie wiedziały.

Oznacza to, że z klauzuli niekaralności może co do zasady skorzystać tylko pierwsza osoba, która zdecyduje się na współpracę z prokuraturą. Dla pozostałych uczestników zmowy przetargowej ustawodawca również przewidział korzystne instrumenty prawne. Jeżeli pozostali sprawcy dobrowolnie naprawią szkodę w całości, sąd może zastosować wobec nich nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. W przeciwieństwie do klauzuli niekaralności, powyższe opcje nie muszą, a jedynie mogą znaleźć zastosowanie. Z tego też względu, uczestnicy zmowy przetargowej nawet przyznając się do winy powinni skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który podejmie się w ich imieniu negocjacji z organami ścigania oraz przekonania sądu o zasadności odstąpienia od kary.

Kancelaria Prawna Smok to zespół specjalistów praktykujących na pograniczu prawa karnego i prawa gospodarczego. Od kilkunastu lat nasi adwokaci i radcowie prawni doradzają przedsiębiorcom w codziennej działalności, w tym także w zakresie prawa zamówień publicznych. Doskonale znamy panujące realia biznesowe i nieoficjalne praktyki przedsiębiorców ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego. Mamy świadomość, że nie zawsze zdajesz sobie sprawę z balansowania na granicy prawa, a tym bardziej z faktu, iż granica ta została przekroczona.

Dzięki praktycznemu doświadczeniu zdobytemu przez członków Kancelarii Prawnej Smok w sprawach z zakresu zamówień publicznych, nasi karniści z łatwością odnajdują się w sprawach łączących te dwa światy. Skomplikowane i wielopodmiotowe sprawy są dla nas codziennością. Nie przeraża nas obszerność akt postępowania, wysokość rzekomo wyrządzonej szkody, czy ilość oskarżonych. Nie unikamy spraw o zabarwieniu politycznym. Dla nas liczysz się Ty, Twoja historia i Twój biznes. Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby uchronić Cię przed odpowiedzialnością karną

Kancelaria Prawna Smok wykorzystuje doświadczenie swojego zespołu na wiele sposobów. Przede wszystkim bronimy menagerów i przedsiębiorców niesłusznie oskarżonych o udział w zmowie przetargowej. Nasi adwokaci i radcowie prawni pomagają także uniknąć odpowiedzialności uczestnikom zmowy przetargowej, którzy rozważają przyznanie się do winy. Twoja motywacja nie ma dla nas znaczenia. Pomożemy Ci zarówno, gdy męczą Cię wyrzuty sumienia, obawiasz się odpowiedzialności karnej, jak i, gdy dowiesz się, że kontrahent planuje taki krok i będziesz chciał go uprzedzić.

Adwokaci i radcowie prawni tworzący Kancelarię Prawną Smok posiadają także bogate doświadczenie w prowadzeniu wewnętrznych audytów prawnych. Nasze działania wielokrotnie doprowadzały do składania zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa, w których występujemy jako pełnomocnicy pokrzywdzonych i oskarżycieli posiłkowych. Jeżeli podejrzewasz, że Twój biznes padł ofiara zmowy przetargowej, możemy Ci pomóc. Jeżeli w wyniku wewnętrznego postępowania sprawdzającego,  potwierdzimy Twoje podejrzenia, pomożemy Ci ukarać uczestników tego procederu i uzyskać od nich odszkodowanie. Pamiętaj, że pokrzywdzonym przestępstwem zmowy przetargowej nie musi być już podmiot publiczny, a ofiarą może paść także prywatny przedsiębiorca.