Dynamicznie zmieniające się regulacje prawa pracy sprawiają, że pracodawcy często nieświadomie działają na jego pograniczu. Takie zachowanie może skutkować nałożeniem kary pieniężnej przez Państwową Inspekcję Pracy, o czym pracodawcy doskonale wiedzą. Zapominają jednak o tym, że niektóre z ich zachowań mogą nosić znamiona przestępstw przeciwko prawom pracownika, których popełnienie zagrożone jest karą pozbawienia wolności.
Na czym polegają przestępstwa przeciwko prawom pracownika?
Przestępstwa przeciwko prawom pracownika, to grupa czynów zabronionych, w których pokrzywdzonym jest osoba wykonująca pracę zarobkową. Tak zwanych przestępstw pracowniczych nie można mylić z wykroczeniami pracodawcy uregulowanymi w Kodeksie pracy. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową łączy tak wysoka szkodliwość dla rynku pracy i ubezpieczeń społecznych, że ustawodawca zdecydował się na objęcie tych czynów karami pozbawienia wolności. Zasady odpowiedzialności pracodawcy na gruncie Kodeksu karnego są nieco inne i nie każde naruszenie prawa pracy zostanie uznane za przestępstwo.
Jakie przestępstwa przeciwko prawom pracownika reguluje kodeks karny?
Kodeks karny reguluje kilka przestępstw przeciwko prawom pracowników. Są to między innymi:
- złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika,
- powierzanie wykonywania pracy w handlu w niedzielę lub święta,
- niezgłaszanie lub zgłaszanie nieprawdziwych danych do ZUS,
- narażanie na niebezpieczeństwo przez niedopełnienie obowiązków z zakresu BHP,
- niezawiadomienie właściwych organów o wypadku w pracy.
Popełnienie każdego z powyższych czynów zabronionych wymaga spełniania innych przesłanek, jednak możliwe jest, że konkretne zachowanie pracodawcy będzie mogło zostać zakwalifikowane jako więcej niż jedno przestępstwo.
Czy mobbing jest przestępstwem?
Kodeks karny nie zna przestępstwa mobbingu, ale nie oznacza to, że mobbingujący uniknie odpowiedzialności karnej. Zachowania składające się na mobbing mogą przybrać wiele postaci, dlatego też w grę wchodzi co najmniej kilka przepisów Kodeksu karnego. Przede wszystkim, działania mobbingującego, mogą spełniać znamiona przestępstwa złośliwego lub uporczywego naruszenia prawa pracownika, przez co mobbing może zostać uznany za przestępstwo z art. 218 §1 Kodeksu karnego.
Każda sytuacja określana jako mobbing wymaga indywidualnej, pogłębionej oceny stanu faktycznego. Czasami od uporczywego naruszania prawa pracownika łatwiej udowodnić znęcanie się, uporczywe nękanie, czy zmuszanie do określonego zachowania groźbą bezprawną. Co istotne, przepisy Kodeksu karnego przewidują za te czyny wyższą karą niż za przestępstwa przeciwko prawom pracownika. Jeżeli padłeś ofiarą mobbingu, koniecznie zasięgnij porady specjalisty z zakresu prawa karnego, który pomoże Ci złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i ukarać sprawcę.
Czy każde naruszenie prawa pracy jest przestępstwem?
Nie każde naruszenie prawa pracy jest przestępstwem. Co do zasady, aby zachowanie pracodawcy zostało uznane za czyn zabroniony, musiałoby ono zostać uznane za:
• złośliwe, a więc pozbawione racjonalnego uzasadnienia, perfidne, nastawione na poniżenie innej osoby,
• uporczywe, co oznacza, że musiałoby być powtarzalne, sekwencyjne czy też natrętne.
Ustawodawca przewidział jednak, że niektóre szczególne zachowania pracodawcy mogą zostać uznane za czyn zabroniony nawet, jeżeli nie spełniają powyższych przesłanek. Sytuacje takie zostały wymienione wprost w Kodeksie karnym i zalicza się do nich np. odmowę przywrócenia przyjęcia do pracy, pomimo orzeczenia sądowego, czy też powierzenie wykonywania pracy w handlu wbrew obowiązującemu zakazowi.
Czy zatrudnianie na czarno jest przestępstwem?
Zatrudnianie na czarno oznacza korzystanie ze świadczonej pracy pomimo nie zawarcia pisemnej umowy oraz zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych. O ile sam fakt nie podpisania z pracownikiem umowy nie musi zostać uznany za przestępstwo zwłaszcza, gdy pracownik się na to zgadza, to jednak pozostałe okoliczności towarzyszące temu procederowi, mają charakter przestępczy.
Ustawodawca przewidział karę pozbawienia wolności dla pracodawcy, który nie zgłosi danych pracownika do ZUS, choćby za jego zgodą, czy też wręcz na jego prośbę. Dodatkowo, wypłacanie wynagrodzenia „pod stołem”, oznacza uszczuplanie należności publicznoprawnych w postaci podatku dochodowego. Zatrudnianie na czarno może zatem prowadzić do popełnienia kilku przestępstw skarbowych. Z naszego doświadczenia wynika, że inicjatorami pracy na czarno są często pracownicy, którzy ze względu na zajęcia komornicze nie chcą otrzymywać oficjalnego wynagrodzenia. Pracodawca, który wyraża na to zgodę, może odpowiadać karnie za pomocnictwo w działaniu na szkodę wierzycieli pracownika.
Kto odpowiada za przestępstwa przeciwko prawom pracownika?
Przepisy Kodeksu karnego określają, że sprawcą przestępstw przeciwko prawom pracownika, może być osoba wykonująca czynności w sprawach z zakresu prawa praccy i ubezpieczeń społecznych lub osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo i higienę pracy. W praktyce, ustalenie sprawcy takiego przestępstwa, wymaga od organów ścigania dokładnej weryfikacji wewnętrznego regulaminu organizacyjnego, podziału obowiązków i hierarchii służbowej. Jeżeli z wewnętrznych regulacji będzie jasno wynikać, kto ponosi odpowiedzialność w tych obszarach, zarzuty zostaną postawione tej osobie. Najczęściej są to:
- menagerowie działu HR,
- dyrektorzy ds. personalnych,
- główna księgowa,
- członkowie zarządu.
W przypadku, gdy w danym przedsiębiorstwie nie uregulowano precyzyjnie zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób, za osobę wykonująca czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych zostanie uznany członek zarządu, a w przypadku wieloosobowego zarządu – każdy z członków zarządu.
Jaka kara grozi za przestępstwa przeciwko prawom pracownika?
Przestępstwa przeciwko prawom pracownika zalicza się do kategorii występków. Niemal wszystkie przestępstwa pracownicze zagrożone są karami grzywny, ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności. Maksymalny wymiar najsurowszej rodzajowo kary nie jest stosunkowo wysoki i wynosi dwa lub trzy lata. Jedynym przestępstwem, które nie przewiduje łagodniejszych kar od pozbawienia wolności, jest narażenie na niebezpieczeństwo poprzez niedopełnienie obowiązków wynikających z zakresu BHP.
Co wyróżnia Kancelarię Prawną Smok w prowadzeniu spraw o przestępstwa przeciwko prawom pracownika?
Kancelaria Prawna Smok to zespół adwokatów i radców prawnych działających w obszarze prawa karnego dla biznesu i prawa gospodarczego. Od kilkunastu lat zapewniamy tzw. stałą obsługę gospodarczą, obejmującą między innymi doradztwo w zakresie prawa pracy dla przedsiębiorców działających w dziesiątkach branż. Nasi specjaliści z zakresu prawa karnego łączą wiedzę i doświadczenie prowadzenia spraw karnych z praktyczną znajomością realiów biznesu i prawa pracy.
Świadczyliśmy pomoc prawną zarówno na rzecz międzynarodowych korporacji, prężnie rozwijających się spółek kapitałowych, małych rodzinnych biznesów i osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zebrane w ten sposób doświadczenie doprowadziło nas do wniosku, że nie ma dwóch identycznie funkcjonujących przedsiębiorstw, a każda sprawa wymaga indywidualnego podejścia, bez jakichkolwiek założeń wstępnych. W Kancelarii Prawnej Smok na pierwszym miejscu stawiamy Twoją historię i Twoje potrzeby.
Podczas pierwszego spotkania, adwokat lub radca prawny z naszej Kancelarii będzie oczekiwał od Ciebie jak najdokładniejszego przedstawienia problemu. Interesuje nas nie tylko przebieg zdarzeń, ale, przede wszystkim, Twoja perspektywa. Chcemy poznać Twoje oczekiwania na zakończenie sprawy. Jeżeli tylko okażą się one realne do spełnienia, wspólnie przygotujemy strategię na całe postępowanie, która będzie dawać największe szanse na osiągnięcie wyznaczonego celu. Jeżeli jednak uznamy, że szanse powodzenia są bardzo niskie, wskażemy Ci nowy, realny cel, a następnie dopełnimy wszelkich starań, aby Cię do niego doprowadzić.
W trakcie współpracy z Kancelarią Prawną Smok dedykowany adwokat nie opuści Cię na krok na żadnym etapie postępowania. Będziemy obok Ciebie podczas najbardziej stresujących momentów, zwłaszcza Twojego przesłuchania. Weźmiemy udział we wszystkich czynnościach procesowych, na które pozwala nam obowiązujące prawo: przesłuchamy świadków, zadamy pytania biegłym i będziemy partycypować w oględzinach. Nasze zadanie kończy się dopiero z chwilą wydania prawomocnego wyroku.
Kogo Kancelaria Prawna Smok reprezentuje w sprawach o przestępstwa przeciwko prawom pracownika?
Kancelaria Prawna Smok broni menadżerów niesłusznie oskarżonych o działanie na szkodę pracowników. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że rozstania z pracownikami bywają trudne, a zwolnieni często szukają okazji do zemsty. Mamy świadomość, że byli pracownicy potrafią kierować pisma informujące o rzekomych nieprawidłowościach u byłego pracodawcy do wszelkich możliwych organów, w tym także do prokuratury. Jeżeli taka sytuacja spotkała Ciebie, nie możesz jej zlekceważyć. Organy ścigania mają tendencję do dawania wiary słabszej stronie konfliktu, a więc w tym przypadku pracownikowi. Nawet jeżeli nie zrobiłeś nic złego, nie możesz czekać bezczynnie na rozwój wypadków, a musisz działać. Nie wiesz jak? Skorzystaj z pomocy specjalisty.
Kancelaria Prawna Smok zapewnia kompleksowe wsparcie dla menagerów. W ramach świadczonych usług, reprezentujemy także pokrzywdzonych przestępstwami przeciwko prawom pracownika. Jako pokrzywdzony, to Ty ustalasz priorytety naszych działań – możemy skoncentrować się na próbie ukarania sprawcy, choćbyś poniósł jedynie symboliczną szkodę. Możemy także ukierunkować nasze działania na próbę uzyskania odszkodowania – jeżeli Twój pracodawca uporczywie lub złośliwie naruszał Twoje prawa, możesz mieć do niego prawo. Wreszcie, możemy skupić się na obu tych celach jednocześnie. Wybór należy do Ciebie, a specjaliści z zakresu prawa karnego gospodarczego z Kancelarii Prawnej Smok są do Twojej dyspozycji.