Pandemia wirusa Covid-19 przyczyniła się do zmian w wielu dziedzinach prawa. Najsilniej zmiany były odczuwalny w zakresie gospodarki, w szczególności poprzez liczne tzw. „tarcze”, które miały na celu wsparcie przedsiębiorców. Jednakże inne gałęzie prawa także zostały dotknięte ogromnymi, istotnymi zmianami. Jedną z takich zmian jest kwestia przedawnienia karalności przestępstw.

            Na mocy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych  zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych(dalej: UCovid), zgodnie z art. 15 zzr pkt 6 w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z Covid-19 zawieszony został bieg przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia. Przepis ten został uchylony 15 maja 2020 r. Z tego względu, w tym okresie i w okresie 7 dni od jego uchylenia (zgodnie z przepisami intertemporalnymi) nie biegł termin przedawnienia karalności ani termin przedawnienia wykonania kary. Sytuacja wydawała się jasna i klarowna, jednakże rok później, na mocy ustawy z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (wejście w życie: 22 czerwca 2021 r.) wprowadzono do ustawy UCovid nowy art. 15 zzr, który stanowi, iż w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe. Ogromne zamieszanie związane z tym przepisem dodał przepis intertemporalny, tj. art. 6 w brzmieniu: Do czynów popełnionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy oraz kar orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy o przedawnieniu w brzmieniu nadanym tą ustawą, chyba że termin przedawnienia już upłynął. Z tego względu pojawił się ogromny problem interpretacyjny, dotyczący jaki liczyć terminy przedawnienia.

            Rozwiązanie tego problemu pojawiło się dopiero we wrześniu 2022 r. Sąd Najwyższy w dniu 14 września 2022 r. podjął uchwałę w składzie 7 sędziów (sygn. I KZP 9/22), w której stwierdził, iż określone w art. 15zzr ust. 6 ustawy z 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 wstrzymanie od dnia 31 marca 2020 r. biegu terminu przedawnienia karalności w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia dotyczy przedawnienia karalności tych czynów zabronionych niezależnie od tego, czy zostały popełnione począwszy od dnia 31 marca 2020 r., czy też przed tą datą. Jednocześnie Sąd wskazał, także, iż w art. 15zzr1 ust. 2 ustawodawca zdecydował się na wskazanie dat granicznych dla określonych w ustępie pierwszym stanów: zagrożenia epidemicznego (od dnia 14 marca 2020 r.) oraz epidemii (od dnia 20 marca 2020 r.). Z przepisu tego jednoznacznie wynika, że – oprócz wymiaru prospektywnego (wstrzymanie terminu przedawnienia działa bowiem na przyszłość, pod warunkiem trwania jednego ze wskazanych w ust. 1 stanów) – spoczywanie terminu przedawnienia objęło także okres od dnia 14 marca 2020 r. (albo dnia późniejszego, jeżeli przestępstwo albo przestępstwo skarbowe zostało popełnione po tej dacie), aż do chwili wejścia w życie art. 15zzr. Z analizy powyższego wyroku i treści przepisów wynika, iż od 14 marca 2020 r. zawieszony jest bieg terminów przedawnienia karalności czynów oraz wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe z wyjątkiem tych przypadków, gdy termin przedawnienia upłynął w okresie od 15 maja 2020 r. do 22 czerwca 2021 r.

            Powyższe kwestie budzą jednak nadal wiele wątpliwości i w konsekwencji Sąd Rejonowy w Jarosławcu wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem o konstytucyjność przepisu art. 15 zzr wstrzymującego bieg przedawnienia. W najbliższym czasie powinniśmy poznać ostateczne rozwiązane powyższego problemu.