Telefon lub pismo z urzędu skarbowego to zawsze zły znak. Fiskus nigdy nie dzwoni i nie pisze z gratulacjami lub pochwałami. Kontakt ze strony skarbówki często przybiera w pierwszej kolejności prośbę o udzielenie wyjaśnień lub przesłanie określonego dokumentu. Niestety, to najczęściej cisza przed burzą. Co zrobić gdy otrzymasz taką prośbę?

SPIS TREŚCI:

1. Czy prośba o udostępnienie dokumentów przez urząd skarbowy to kontrola podatkowa?
2. Na czym polegają czynności sprawdzające urzędu skarbowego?
3. Kiedy urząd skarbowy podejmuje czynności sprawdzające?
4. Jak kończą się czynności sprawdzające urzędu skarbowego?
5. Czy urząd skarbowy zawiadamia o wszczęciu kontroli podatkowych?
6. Jaki jest cel kontroli podatkowej?
7. Co mogę podczas kontroli skarbowej?
8. Jak kończy się kontrola podatkowa?
9. Jaki jest cel postępowania podatkowego?
10. Co mogę w trakcie postępowania podatkowego?
11. Decyzja podatkowa – co dalej?
12. Kiedy wszczyna się postępowanie karno-skarbowe?
13. Jaki jest cel postępowania karno-skarbowego?
14. Dlaczego warto skorzystać z porady prawnika, gdy otrzymasz pismo ze skarbówki?
15. Jak Kancelaria Prawna SMOK może Ci pomóc, gdy urząd skarbowy poprosi Cię o udzielenie wyjaśnień do faktury VAT?

 

1. Czy prośba o udostępnienie dokumentów przez urząd skarbowy to kontrola podatkowa?

W powszechnym obiegu jakikolwiek kontakt z przedsiębiorcą zainicjowany przez urząd  skarbowy nazywany jest kontrolą podatkową. To błąd. W zależności od podstawy prawnej, etapu i celu, kontakt ten może przybrać formę:

• czynności sprawdzających;
• kontroli podatkowej;
• postępowania podatkowego;
• postępowania karno-skarbowego;

Każdy z powyższych etapów ma swoją odrębną charakterystykę, a Tobie przysługują inne prawa i obowiązki.

 

2. Na czym polegają czynności sprawdzające urzędu skarbowego?

Wspomniana na wstępie prośba o udzielenie wyjaśnień czy też przesłanie określonych dokumentów występuje zazwyczaj w fazie czynności sprawdzających. Pod tym pojęciem kryje się najmniej sformalizowany etap kontaktów z fiskusem. Przepisy ustawowe regulują czynności sprawdzające jedynie w minimalnym zakresie. Podstawą do ich wszczęcia jest podejrzenie, że informacje podane w deklaracjach podatkowych mogą być błędne.

 

3. Kiedy urząd skarbowy podejmuje czynności sprawdzające?

Przyczyną wszczęcia czynności wyjaśniających są wątpliwości, które powziął w stosunku do Twojej formy urząd skarbowy. Wątpliwości te mogą dotyczyć tak naprawdę wszystkiego: począwszy od drobnych omyłek rachunkowych i błędnej daty na fakturze, na pustych fakturach i oszustwie podatkowym skończywszy. Urząd skarbowy nie musi informować Cię o przyczynie wszczęcia czynności. Żadnego kontaktu ze strony fiskusa nie powinieneś jednak ignorować. Zamiast tego powinieneś nie tylko odpowiedzieć, ale i zrobić rachunek sumienia. Gdy ten ostatni wypadnie niekorzystnie, powinieneś zacząć przygotowywać pełną dokumentację dotyczącą sprawy i skorzystać z porady doświadczonego prawnika.

 

4. Jak kończą się czynności sprawdzające urzędu skarbowego?

Urząd Skarbowy nie musi informować Cię o zakończeniu czynności sprawdzających. Etap ten kończy się z chwilą sporządzenia protokołu czynności, który archiwizowany jest w aktach podatnika. W praktyce, protokół ten bardzo rzadko udostępniany przedsiębiorcy. Stąd przyjęło się, że jeżeli fiskus po udzielonych przez Ciebie wyjaśnieniach nie wrócił z dalszymi pytaniami, sprawę można uznać za wyjaśnioną i zamkniętą.

W trakcie trwania czynności sprawdzających przedsiębiorca może jednak zostać wezwany do złożenia korekty błędnie podanych informacji. Stanie się tak, jeżeli urząd skarbowy stwierdzi nieprawidłowości w podanych przez Ciebie deklaracjach. Jeżeli wiesz, że skarbówka ma rację, przed Tobą niemal ostatnia szansa na uniknięcie odpowiedzialności.

 

5. Czy urząd skarbowy zawiadamia o wszczęciu kontroli podatkowych?

Kontrola podatkowa to etap, który zazwyczaj rozpoczyna się od formalnego doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Przepisy nakazują co prawda także uprzednie doręczenie zawiadomienia o zamiarze takiej kontroli, ale przewidują jednocześnie mnóstwo wyjątków. Jednym z nich jest m.in. podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. W praktyce zawiadomienia są więc rzadkością.

Kontrola skarbowa wszczynana jest najczęściej wskutek uprzedniego przeprowadzenia czynności wyjaśniających, jednak doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej może być także pierwszym kontaktem ze strony urzędu skarbowego.

 

6. Jaki jest cel kontroli podatkowej?

Celem przeprowadzenia kontroli podatkowej jest w pewnym uproszczeniu sprawdzenie czy postępowanie przedsiębiorcy było prawidłowe w rozumieniu prawa podatkowego. Z tego też względu to jeden z najważniejszych z opisywanych etapów, ponieważ w ewentualnych dalszych fazach, fiskus zawsze będzie powoływał się na ustalenia poczynione w trakcie kontroli podatkowej. Przedsiębiorcy tymczasem często lekceważą ten etap, zwracając się o pomoc do profesjonalistów dopiero, gdy wyniki kontroli będą niekorzystne.

W trakcie kontroli podatkowej urząd skarbowy może m.in.

• zażądać od Ciebie dokumentów firmowych;
• zażądać od Ciebie złożenia wyjaśnień;
• przesłuchać w charakterze świadków twoich kontrahentów i pracowników;
• wejść na teren Twojego przedsiębiorstwa i wykonać fotografie lub filmy dokumentujące sposób prowadzenia przez Ciebie działalności gospodarczej.

 

7. Co mogę podczas kontroli skarbowej?

Twoim podstawowym obowiązkiem podczas kontroli podatkowej jest umożliwienie wykonywania obowiązków przez kontrolerów. Dopóki ich żądania znajdują oparcie w przepisach prawa jesteś zobowiązany je spełniać. Jakiekolwiek próby obstrukcji kontroli mogą zostać uznane za utrudniania kontroli, co stanowi odrębne przestępstwo skarbowe. Oznacza to, że nawet jeżeli kontrola przebiegnie dla Ciebie pomyślnie i tak możesz zostać oskarżony i skazany za jej utrudnianie.

Z naszego doświadczenia wynika, że przedsiębiorcy podczas kontroli podatkowej często przyjmują bierną pozycję jedynie reagując na wezwania fiskusa. Taka strategia nie zawsze prowadzi jednak do optymalnych rezultatów. Zawsze zalecamy, aby kontrolerów nie traktować jak wrogów. Zamiast tego powinieneś wychodzić z własną inicjatywą dostarczenia im dodatkowych dokumentów i wyjaśnień. W tym celu zapoznaj się z aktami kontrolnymi i porozmawiaj z urzędnikami. Jeżeli uznasz, że zgromadzone przez nich dowody nie pokazują całej prawdy a ich nastawienie jest negatywne, masz jeszcze czas żeby to zmienić.

 

8. Jak kończy się kontrola podatkowa?

Kontrola podatkowa kończy się sporządzeniem protokołu pokontrolnego, który zostanie Ci przedstawiony do podpisu. W protokole urząd skarbowy szeroko opisze ustalony stan faktyczny, a w przypadku stwierdzenia naruszeń prawa podatkowego wskaże także stwierdzone błędy w Twoim postępowaniu. Od ustaleń pokontrolnych nie przysługuje Ci prawo odwołania w klasycznym rozumieniu. W ciągu 14 dni od sporządzenia protokołu masz jednak prawo do złożenia zastrzeżeń i dodatkowych wyjaśnień. Urząd skarbowy powinien natomiast w ciągu kolejnych 14 dni na przesłane pismo odpowiedzieć.

Etap następujący po zakończeniu kontroli podatkowej jest ostatnim momentem, w którym możesz skorzystać z tzw. uproszczonego czynnego żalu i złożyć korektę deklaracji podatkowych. Jeżeli uznasz, że fiskus ma rację a chcesz uniknąć odpowiedzialności karno-skarbowej nie powinieneś wahać się przed skorzystaniem z tej opcji.

 

9. Jaki jest cel postępowania podatkowego?

Jeżeli kontrola podatkowa zakończy się stwierdzeniem naruszeniem przez Ciebie przepisów prawa, a nie skorzystasz z czynnego żalu skarbowego, otrzymasz zawiadomienie o wszczęciu postępowania podatkowego. Celem postępowania podatkowego nie jest stwierdzenie czy naruszyłeś przepisy podatkowe – fiskus powoła się w tym zakresie na ustalenia kontroli. Przedmiotem tej fazy jest ustalenie należności publicznoprawnej, którą wg organów podatkowych jesteś im winny.

 

10. Co mogę w trakcie postępowania podatkowego?

To, że fiskus na tym etapie nie skupia się na tym czy masz zapłacić, ale ile, nie oznacza wcale, że nie możesz na tym etapie ponownie kwestionować ustaleń kontroli podatkowej, w zakresie tego czy Twoje postępowanie było prawidłowe. Przeciwnie – możesz, a wręcz powinieneś to robić. Na tym etapie przysługują Ci bowiem bardzo szerokie instrumenty dowodowe. Możesz m.in. składać wnioski o przeprowadzenie dowodów z:

• własnych dokumentów, jak i wnosić o pozyskanie ich przez urząd z innych źródeł;
• oświadczeń i wyjaśnień;
• przesłuchania świadków;
• prywatnych opinii doradców podatkowych;
• opinii biegłych powołanych przez urząd.

 

11. Decyzja podatkowa – co dalej?

Postępowanie podatkowe kończy się wydaniem decyzji umarzającej postępowanie lub stwierdzającej zaległość podatkową w określonej wysokości. Od decyzji tej przysługuje Ci odwołanie do organu drugiej instancji – składa się ją w terminie 14 dni od dnia doręczenia. Niestety, praktyka pokazuje, że odwołania takie mają bardzo małą skuteczność i najczęściej kończą się decyzją utrzymującą w mocy poprzednią decyzję.

Ta faza jest jednak niezbędna do kontynuowania procesu odwoławczego i sporządzenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego, gdzie szanse skutecznego odwołania są obiektywnie większe. Skargę sporządza się w terminie 30 dni od dnia otrzymania decyzji organu drugiej instancji. Postępowanie sądowo-administracyjne kończy się wyrokiem, od którego przysługuje (ostatnia już) skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Sądy administracyjne nazywane są przez praktyków sądami prawa, a nie faktów. Wynika to z tego, że skupiają się one przede wszystkim na wykładni przepisów prawa podatkowego, a nie ustalaniu stanu faktycznego. To dlatego tak ważna jest inicjatywa dowodowa na poprzednich etapach – w przypadku jej zaniechania i niekorzystnie ustalonego stanu faktycznego przez urząd skarbowy, szanse wygranej w sądzie administracyjnym są znacznie niższe.

 

12. Kiedy wszczyna się postępowanie karno-skarbowe?

Jeszcze kilka lat temu, postępowanie karno-skarbowe było ostatecznością. Organy skarbowe wszczynały je dopiero, gdy miały pewność zarówno co do samych nieprawidłowości w przedsiębiorstwie, jak i co do wysokości uszczuplonej należności publicznoprawnej. Postępowanie to było zatem wszczynane najczęściej dopiero po zakończeniu postępowania podatkowego. Obecnie, z uwagi na długi czas trwania postępowań administracyjnych i stosunkowo krótki termin przedawnienia, organy skarbowe wszczynają je równolegle z postępowaniem podatkowym, a więc po zakończeniu kontroli skarbowej.

 

13. Jaki jest cel postępowania karno-skarbowego?

Postępowanie karnoskarbowe ma na celu ustalenie czy stwierdzona u przedsiębiorcy nieprawidłowość była zwykłą pomyłką czy też umyślnym wprowadzeniem w błąd fiskusa. Jeżeli organy ścigania dojdą do przekonania, że działanie przedsiębiorcy miało charakter umyślny, ich zadaniem jest ustalenie osoby za to odpowiedzialnej i jej ukaranie.

W toku postępowania karno-skarbowego przysługuje Ci szereg kolejnych uprawnień, łącznie z prawem do odmowy składania wyjaśnień, czego jednak nie zalecamy. Przeciwnie, nasi specjaliści zalecają podejmowanie mocnej inicjatywy dowodowej i dowodzenie swojej niewinności. Zważywszy, że postępowanie karne często prowadzone jest równolegle z postępowaniem podatkowym, działania inicjowane w obu powyższych powinny być ze sobą skoordynowane i powiązane, tak aby zmaksymalizować szanse na powodzenie.

 

14. Dlaczego warto skorzystać z porady prawnika, gdy otrzymasz pismo ze skarbówki?

Podsumowując, otrzymanie pisma czy telefonu z urzędu skarbowego wcale nie oznacza, że urząd dopatruje się w Twoim działaniu przestępstwa, a Twoja firma jest winna fiskusowi setki tysięcy złotych. Od pierwszego kontaktu skarbówki warto jednak podejmować inicjatywę dowodową celem wykazania, że Twoje działanie było w pełni legalne. Zaniechania poczynione na pierwszych etapach spraw podatkowych mogą mieć istotne znaczenie w ich późniejszych fazach, a niektórych niedopatrzeń nie da się później naprawić. Z tego też względu, po otrzymaniu choćby pozornie niegroźnego telefonu z urzędu skarbowego warto zasięgnąć porady wyspecjalizowanych adwokatów i radców prawnych.

 

15. Jak Kancelaria Prawna SMOK może Ci pomóc, gdy urząd skarbowy poprosi Cię o udzielenie wyjaśnień do faktury VAT?

Kancelaria Prawna SMOK to zespół ekspertów określających się jako Adwokaci Menagera. Posiadamy wieloletnie doświadczenie w doradzaniu i reprezentacji przedsiębiorców w sporach z organami skarbowymi. Współpracujemy także z doradcami podatkowymi i biegłymi rewidentami, których pomoc w tego typu sprawach bywa nieoceniona.

Jesteśmy gotowi doradzić Ci i zaplanować strategię działania już po otrzymaniu pierwszego pisma z prośbą o przesłanie do urzędu skarbowego skanu faktury VAT. Będziemy wspierać Cię na każdym etapie sprawy podatkowej, począwszy od niezapowiedzianej kontroli, po rozprawę przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Nasi specjaliści z zakresu prawa karnego będą natomiast bronić Twoich interesów zarówno przed urzędnikami, jak i Sądem Najwyższym.